تحلیل اثرات کشت پسته در توسعه روستایی(شهرستان دامغان، دهستان دامنکوه)

اقتصاد روستایی به عنوان یکی از وجوه بسیار اساسی موجودیت روستا از دیرباز با کشاورزی و فعالیتهای زراعی، بخصوص باغداری عجین بوده است. بر این مبنا باغداری و محصول باغی پسته که یکی از شاخه های بخش کشاورزی است از این اصل مستثنی نیست به طوری که بعضی از مناطق و نواحی با توجه به شرایط ویژه خود در تولید محصول خاصی توانمند گشته اند که از آن با نام الگوی کشت یاد میشود. به تبع شکل گیری الگوی کشت در هر منطقه، اثرات آن در کل نظامهای مرتبط با کشاورزی (اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی) بروز و ظهور خواهد کرد که درمیان این آثار، اقتصاد خانوار و آثار اقتصادی حاصل از این کشت از مهمترین مولفه های حیاتی است که تمام اهداف کشاورز پسته کار را به خود معطوف داشته است. متون توسعه نشان می دهد در کنار پیامدها و اثرات متعدد اقتصادی و اجتماعی که الگوی کشت پسته می تواند به دنبال داشته باشد، وجود پتانسیل های محیطی(کیفیت خاک کشاورزی، منابع آب کافی و ...) که در واقع درون مایه های فضایی هر منطقه قلمداد می شوند و نقش اساسی در توسعه کشاورزی دارند، اما عدم آگاهی و درک صحیح از ویژگیهای کشاورزان به عنوان تولید کننده و تامین کننده نیازهای خانوار, یکی از موانع اساسی و اصلی در زمینه اجرا و پیشبرد راهبردهای مربوط به بهبود تولید, ذکر شده است. دهستان دامنکوه واقع در شهرستان دامغان به عنوان منطقه مورد مطالعه به دلیل قرارگیری در شرایط آب و هوایی مناسب با کشت پسته دارای شرایط مناسبی برای توسعه فعالیتهای کشاورزی به خصوص پسته کاری است. از آنجایی که کشت پسته در منطقه مورد مطالعه، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی در سطح خرد و کلان بر جای گذاشته است ، حال اینکه این پیامدها (اقتصادی و اجتماعی)، کدام بخش؛ تاثیر آن بر حیات اجتماعات روستایی بیشتر بوده است و همچنین تاثیر عواملی مانند ویژگی های اقتصادی و اجتماعی کشاورزان، بر عملکرد اجتماعی و اقتصادی حاصل از کشت پسته، پرسش های اساسی ما در این تحقیق خواهد بود. تحقیق حاضر با روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و به شیوه میدانی به اثرات کشت پسته بر توسعه روستایی میپردازد. روشهای گردآوری اطلاعات, کتابخانه ای و میدانی (مشاهده, مصاحبه, پرسشنامه) است، به این منظور 318 نفر از کشاورزان پسته کار، انتخاب و نظر آنان را در ارتباط با دو پرسش ذکر شده، جویا شدیم. نتایج تحقیق حاکی از آن است اثرات اقتصادی حاصل از کشت پسته در شاخص های رفاه اقتصادی، امنیت اقتصادی و کیفیت اشتغال بیشتر از اثرات اجتماعی کشت پسته در شاخص های مشارکت اجتماعی-سیاسی و سرمایه اجتماعی بوده است. همچنین ویژگی های اقتصادی و اجتماعی کشاورزان پسته کار در شاخص های سن، سابقه کشت، میزان تحصیلات، میزان آشنایی با بازار، میزان استفاده از مکانیزاسیون، میزان سرمایه گذاری، تحول اراضی زیر کشت، میزان استفاده از اعتبارات بانکی، میزان استفاده از خدمات مشاوره ای، تعداد افراد تحت تکفل، میزان سطح زیر کشت، عملکرد محصول در هکتار، استفاده از روش ها و نهاده های جدید، انگیزه کشت و مالکیت اراضی مورد بهره برداری، بر اثرات و عملکرد اقتصادی(رفاه اقتصادی، امنیت اقتصادی و کیفیت اشتغال) و اثرات اجتماعی(مشارکت اجتماعی-سیاسی و سرمایه اجتماعی) کشت پسته تاثیرگذار بوده است.